Turkovac için merakla beklenen haberi bugün Bakan Koca ve Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı. Dünya Sağlık Örgütü, Turkovac aşısına acil kullanım onayı verdi. Türkiye dünyada kendi aşısını üreten dokuz ülkeden biri oldu. İşte Turkovac’la ilgili akıldaki bütün soruların cevapları…
1-KAÇ KİŞİ GÖNÜLLÜ OLDU?
Erciyes Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmaların üçüncü fazında 40 bin 800 gönüllü aşılanacak.
Bugüne kadar e-Nabız üzerinden aşı çalışmalarına katılması için gönüllü toplanırken toplam 846 bin 451 kişi aşı çalışması için gönüllü oldu.
2-HANGİ KRİTERLERE UYGUN KİŞİLER SEÇİLDİ?
Gönüllüler 18-55 yaş aralığında, Covid-19 geçirmemiş ve daha başka bir aşı yaptırmamış, ayrıca Toraks bilgisayarlı tomografisi (BT) testi veya antikoru pozitif olmayan kişiler arasından seçildi.
Ayrıca bağışıklık sistemini etkileyen kronik hastalıklardan “kelebek hastalığı” olarak da adlandırılan Sistemik veya Kutanöz Lupus Eritematozus, otoimmün hastalıklar, Romatoid Artrit, Guillain-Barre Sendromu, Sjögren Sendromu, Glomerülonefrit, Haşimato hastalığı, HIV ve dev hücreli arterit hastalıklarını taşıyanlar da çalışma dışında bırakıldı.
3-AŞININ ETKİNLİĞİ NASIL ANLAŞILIYOR?
Kayseri Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalışkan’ın verdiği bilgilere göre aşılanan gönüllülerden birer hafta arayla alınan kan testlerine bakarak, aşının virüse karşı antikor oluşumu ve diğer parametrelerde ne kadar etkili olduğuna bakılıyor.
5-DÜNYADA KAÇ ÜLKE KENDİ AŞISINI ÜRETİYOR?
İngiltere, Almanya, ABD, Rusya ve Çin dahil toplam sekiz ülke kendi aşısını üretiyordu. Türkiye de bu ülkeler arasında yerini aldı.
6-TÜRKİYE’DE KAÇ FARKLI AŞI DENEMESİ VAR?
Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumunun (TÜBİTAK) desteğiyle 18 yerli aşı çalışması hayata geçirildi.
7-BU AŞILAR ARASINDA TURKOVAC’IN FARKI NE OLDU?
Bunlardan en hızlı ilerleyeni, Erciyes Üniversitesince geliştirilen ve 5 Kasım 2020’de Faz-1 çalışmalarına başlanan inaktif Covid-19 aşısı oldu. Faz-2 çalışmaları kapsamında ilk dozu 10 Şubat’ta uygulanmaya başlanan aşının gönüllülerde herhangi bir yan etkisi görülmedi.
8-TURKOVAC AŞISINI ÜRETEN EKİPTE KİMLER VAR?
Sağlık Bakanlığı ile Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı’nın desteklediği yerli aşının Türkiye Koordinatörlüğünü Hacettepe Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Öğretim Üyesi ve aynı zamanda Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal yürütüyor.
Aşıyı, Prof. Dr. Aykut Özdarendeli’nin başında olduğu Erciyes Üniversitesi bünyesindeki Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi ile İyi Klinik Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde görevli ekip geliştirdi.
9-YERLİ AŞININ TÜRÜ NE?
TURKOVAC, inaktif, adenovektör ve virüs benzeri partikül temelli aşı olarak geliştirildi.
10-AŞI VARYANTLARA KARŞI ETKİLİ Mİ?
Aşı geliştirme ekibinin başındaki Prof. Dr. Aykut Özdarendeli geçen ay yaptığı açıklamada aşının varyantlara karşı etkisine yönelik çalışmaların devam ettiğini belirtmişti. Özdarendeli, “Özellikle ülkemizde İngiltere mutantının yoğun şekilde sirküle olduğunu biliyoruz. Bu yüzden bu aşı platformlarının çok hızlı bir şekilde bu varyantlara adapte edilebilir olması da işin bir başka önemli noktası. Laboratuvarımızda İngiltere mutantıyla ilgili 2 farklı izolatımız var. Onunla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor.” ifadelerini kullanmıştı.
11- AŞI NE ZAMAN UYGULANMAYA BAŞLANACAK?
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “Bir takım tetkikleri yapılıyor olacak. Bir hafta, 10 gün içinden bu tetkiklerin biteceğini umuyoruz. Yıl bitmeden, gelecek hafta sonu aşımız kullanılabilir olacak” dedi.
12-TURKOVAC BAŞKA ÜLKELERE GÖNDERİLECEK Mİ?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Salgın döneminde maske başta olmak üzere elimizdeki tıbbi malzemeleri paylaştık. Diğer yerlerden aldığımız aşılardan bir kısmını da dost ülkelere gönderiyoruz. Turkovac’ın üretimiyle birlikte aşımızı tüm insanlıkla paylaşmaktan memnuniyet duyacağız.
13-AŞININ ETKİNLİĞİ NE?
Bilim Kurulu Üyesi Ateş Kara, “PCR’ı pozitif olan, şikayeti olanlarla değerlendirildiği zaman Turkovac kolunda sadece 20 kişi karşı kolda 40 kişi vardı. Bizim aşımızın daha etkili olduğunu gösterdi. Hastaneye yatan, yoğun bakıma ihtiyaç duyan hiç hastamız olmadı. Bizim aşımız hatırlatma doz olarak kullanıldığında antikor düzeyinde 4 kat fazla artış olduğunu gördük” dedi.
