Şimdi anlatacaklarım, Atatürk’ün ne denli büyük bir deha olduğunun kanıtıdır.
Eskişehir-Kütahya muharebelerini kaybettiğimiz dönem. Bu durum üzerine Atatürk’e haber veriliyor ve Atatürk cepheye gidiyor. Karargaha geliyor ve İsmet Paşa moral olarak çok kötü bir halde.
Karşısında o an Atatürk’ü görünce İsmet İnönü: “Her şey bitti paşam…”
Atatürk’te gülümseyerek : “Deja(şimdiden) kazandın.”
Atatürk, haritaların açılmasını istiyor, haritaya bakıyor ve “İsmet, orduları Sakarya’nın gerisine çekin” emrini veriyor. Orduyu, Sakarya’nın gerisine çekin demek tüm orduyu 100 km geriye çekmek demek.
İsmet Paşa o an birden: “Aradaki halkı kime bırakacağız paşam ?”
Atatürk: “Bak İsmet, ben 100 km kendi vatanımın içine çekiliyorum, Papulas 100 km peşimden gelecek. Benim halkımın içinden geçerek gelecek, morali bozulacak, ikmal yolları uzayacak. Bizim memlekette yol mu var ? Yunanlı neyle nakledecek silahını. Bırak gelsin, ben onları vatanın harim-i ismetinde boğacağım!”
Atatürk, Rus Mareşal Kutuzov’un yaptığını yapıyor. Napolyon geliyor ve Moskova’ya geliyor. Kutuzov’da bırakın gelsin diyor. Generalleri sinirleniyor vatanın içine kadar geldi diyorlar, Kutuzov ise bırakın gelsin diyor. Çünkü biliyor ki her adımda Napolyon’un ordusu daha da eriyor. Sonunda Napolyon, ordusunu bırakıp kaçıyor. Atatürk bunu biliyor ve bu yüzden bırakın gelsinler diyor.
Sakarya Meydan Muharebesi karargahı, Fevzi Paşa orada İsmet Paşa orada, Atatürk orada. O an haberler geliyor, o tepe düştü şu tepe düştü diye. Sonunda Çaltepe düşerse efendim kaybederiz diyorlar ve Çaltepe’de düşüyor. Sonra bir emir çıkıyor karargahtan, her birlik müdafaasını tekrar kurabildiği yere kadar geri çekilsin, orada müdafaaya devam etsin. O emir geliyor ve kimse o an o emri anlamıyor. Cephenin birliği bozuluyor diye düşünüyorlar. Yunanlılara bu haber gidiyor, efendim cephe yarıldı diyorlar. Papulas diyor ki: “Şimdi Türkler şu kadar geri çekilecek” ama 1 gün bekliyor 2 gün bekliyor en sonunda 22 gün bekliyor. Dünyanın gördüğü en uzun meydan muharebesi. Bir türlü haber gelmiyor, Türkler geri çekilmiyor. Sadece bir birlik çekiliyor ardından yine bir birlik çekiliyor. Tam çekilme olmuyor.
Atatürk, kaburgaları kırık o an yatıyor. İçeri o an bir binbaşı giriyor. Paşam diyor, istihbarat raporlarını getirdim Yunanlılar birlik getiriyor. Savaşı kaybettik.
Atatürk yattığı yerden binbaşıya, bir daha oku diyor. Binbaşı raporu bir daha okuyor.
Atatürk: “İsmet Paşa bak orada uyuyor, uyandır zaferini tebrik et” diyor. Bu duruma tabi binbaşı şaşırıyor, getirdiği raporun ona göre çok kötü bir hal olduğunu düşünüyor. Atatürk’ün bu tepkisine şaşırıyor. Gidip İsmet Paşa’yı uyandırıyor ve zaferiniz kutlu olsun paşam diyor.
İsmet İnönü: “Noldu”
Binbaşı: “Paşam emretti paşam”
Atatürk: “Fevzi Paşa hazretleri neredeler ?”
Binbaşı: “Odasındalar efendim”
Atatürk: “Çağırın”
Atatürk’ün o zamanlarda Sakarya’da rütbesi yok, sivil olarak cephede bulunuyor. İçeriye Fevzi Paşa giriyor, Atatürk: “Nerdeydiniz paşa hazretleri” diyor.
Fevzi Çakmak: “Her şeyi kaybettik, odamda Kur’an-ı Kerim okuyordum. Allah’tan seni bize bağışlamasını niyaz ettim” diyor.
Atatürk: “Aman paşam, ortada bir yanlış anlama var. Biz savaşı kaybetmiyoruz, bakın binbaşım okudu raporları. Papulas, birlik getirmiyor Papulas birlik kaydırıyor geri çekiliyor.” diyor
Bunu diyebilmek için, bulunduğunun cephenin her karış toprağına, düşmanın tüm birliklerinin yerine kadar bilmek lazım.
Daha sonra o an orada olan herkes çok seviniyor. Tamam diyorlar, burada kalalım o zaman.
Atatürk: “İsmet, yarın taarruza kalkıyoruz!”
İsmet inönü: “Aman paşam, ne diyorsunuz. Ne ile saldıracağız ? Subayların 2/3’si şehit, askerin %46’sı kaçtı. Ne ile saldıracağız ?”
Atatürk: “İsmet, savaş burada kazanılır. Papulas burada kaybetti. Yarın vuruyoruz!”
Sakarya’nın arka planında o kadar büyük bir akıl vardı ki, aynı okulda aynı askeri taktikleri öğrendikleri Anastasios Papulas’ı o okudukları kitaba göre değil bunca yıllardır savaştığı cephelerden öğrendikleri ile yenen bir dehanın ve onunla o cephede düşmanı alt etmek için savaşan bir milletin cesaretidir Sakarya Meydan Muharebesi.
Aykut FİLİZ
