Rusya ve Ukrayna heyetleri arasında İstanbul’da devam eden müzakerelere yönelik İngiliz gazetesi Financial Times’tan kritik bir iddia geldi. Gazetenin görüşmeler hakkında bilgi veren 4 kişiye dayandırdığı haberine göre Moskova yönetimi, Kiev’e sunduğu bazı şartları geri çekti. Bu çerçevede Rusya’nın Ukrayna’nın “Nazi ideolojisinden arındırılması” isteğinden vazgeçtiği ve askeri bir ittifaka girmemesi şartıyla Avrupa Birliği’ne (AB) üye olmasına karşı çıkmayacağı belirtildi.
Haberde Ukrayna’nın güvenlik garantileri alması ve AB’ye üye olması karşılığında NATO üyeliğinden vazgeçmesinin beklendiği ifade edildi. Taslak aşamasında olduğu belirtilen ateşkes belgesinde Rusya’nın temel taleplerinden 3’ü olan Ukrayna’nın “Nazi ideolojisinden arındırılması”, “askersizleştirilmesi” ve “Ukrayna’da Rusça için yasal koruma” maddelerinin yer almadığı öne sürüldü. Haberde, “Rusya’nın tavizleri, Ukrayna’nın beklenenden daha güçlü direnişi ve Rusya’nın operasyonel eksiklikleri nedeniyle 1 ay süren kara harekatının büyük ölçüde durmasıyla geldi” ifadeleri kullanıldı.
Müzakerelerin “perdeleme taktiği” olarak kullanılacağı endişesi
Ayrıca Ukrayna ve Batılı ülkelerin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in müzakereleri sahada tükenen askeri birliklerini güçlendirmek ve yeni bir taarruz planlamak için “perdeleme taktiği” olarak kullanabileceğinden endişe ederek söz konusu şartlara şüpheyle yaklaştığı belirtildi.
“Ukrayna ve Rusya, güvenlik garantileri ile Ukrayna’nın AB üyeliği konusunda anlaşmaya yakın”
Ukrayna müzakere heyetinde yer alan David Arakhamia’nın gazeteye yaptığı açıklamada, tarafların güvenlik garantileri ve Ukrayna’nın AB üyeliği konusunda anlaşmaya yakın olduğunu, ancak büyük bir ilerleme ihtimali konusunda tedbirli olunması gerektiğini söylediği ifade edildi. Arakhamia’nın, “Bütün meseleler müzakerelerin başlangıcından beri masada. Ancak her bir maddede olduğu gibi hala çözülmemiş noktalar var” dediği aktarıldı.
“Ukrayna nükleer silah geliştirmeyecek, yabancı askeri üslere ev sahipliği yapmayacak”
Gazeteye göre görüşmeler hakkında bilgi veren bir başka kişi ise Ukrayna tarafının, Rusya’nın hem askeri baskı açısından hem de ülkenin askersizleştirilmesi gibi talepleri konusunda neredeyse her gün pozisyonunu değiştirmesinden endişe duyduğunu söyledi. Ayrıca söz konusu anlaşmaya göre Ukrayna, NATO üyeliği arayışından vazgeçmesinin yanı sıra nükleer silah geliştirmeyecek veya yabancı askeri üslere ev sahipliği yapmayacak. Ukrayna ise bunun karşılığında Rusya, ABD, İngiltere, Kanada, Fransa, Almanya, Çin, İtalya, Polonya, İsrail ve Türkiye gibi ülkelerden güvenlik garantileri alacak. Konuyla ilgili Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’in Pazar günü yaptığı açıklamaya yer verilerek “muhtemel bir anlaşmanın garantörler tarafından kabul edilmesi ve ilgili ülkelerin parlamentoları tarafından onaylanması gerektiğini” söylediği hatırlatıldı. Zelenskiy’nin ayrıca Ukrayna’nın anayasasını değiştirmeden önce anlaşmayı birkaç ay içinde referanduma sunacağını söylediği, bunun da en az 1 yıl alacak bir süreç olduğu kaydedildi.
“Uzlaşılan tek konu uluslararası garantiler”
Haberde Arakhamia’nın, “Çözülen tek konu, Ukrayna’nın aradığı uluslararası garantiler. Ancak yine de garantörlerden onay almamız gerekiyor, aksi takdirde anlaşma asla uygun olmaz” dediği aktarıldı. Söz konusu anlaşmada ayrıca Ukrayna’nın Rusya tarafından 2014’te ilhak edilen topraklarını geri alma konusunun yer almadığı, bunun Putin ve Zelenskiy arasında yapılması beklenen görüşmeye bırakıldığı vurgulandı. Arakhamia Moskova yönetiminin Ukrayna’nın, ilhak edilen Kırım yarımadasının yanı sıra Donbass bölgesinde Rusya destekli ayrılıkçılar tarafından yönetilen iki bölge üzerindeki kontrolünü tanımasını talep ettiğini söyleyerek, “Bağımsızlık Bildirgemizde dışındaki hiçbir sınırı asla tanımayacağız. Bu en kritik nokta” dedi.
“Kuleba ve Lavrov bir araya gelecek”
Ateşkes anlaşmasına varılması durumunda Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ve Rus mevkidaşı Sergey Lavrov’un güvenlik garantilerini ve diğer konuları sonuçlandırmak için bir araya geleceği öne sürüldü.
Öte yandan gazeteye açıklama yapan yetkililerin, müzakerelerin henüz sonuçlanmadığı için isimlerinin açıklanmasını istemediği kaydedildi.
