31 Aralık 1898 veya 4 Mayıs 1904, Tamay ez-Zahayra, Mısır Hidivliği doğumlu olan Mısırlı Arap şarkıcı, söz yazarı ve sinema oyuncusu. Doğu’nun Yıldızı ve Mısır’ın 4. Piramidi olarak da tanınmaktadır.
Vokal yeteneği, uzun süren sanat hayatı, Soğuk Savaş döneminde Arap ülkelerindeki milliyetçi akımı temsil etmesi sebebiyle, tüm Arap dünyasında popüler olmuş ve memleketi Mısır’da ulusal simge haline gelmiştir. 20. yüzyılın en önemli Arap şarkıcıları arasında gösterilir.
Bütün zamanların en güzel sesli şarkıcısı olarak anıldığı Mısır’da 20. yüzyılın başında doğdu. Dakhaliye eyaletinin Sinbillaveyn yerleşimi yakınlarındaki Tamay Zahayra köyünde fakir bir imamın çocuğuydu. Doğduğu dönemde Mısır’da doğum kaydı yapılmadığı için tam olarak ne zaman doğduğu bilinmemektedir.
İlk ses eğitimini 12 yaşında babasından aldı, ondan Kuran okumayı öğrendi ve hafız oldu. Daha sonra babası ile birlikte çeşitli köylere giderek İlahiler, kasideler okudu. Bu dönemde kızların topluluk içinde okumaları hoş karşılanmadığından erkek kıyafetiyle okumak zorunda kaldı. Bu dönemde okuduğu ilahiler ve kasideler ona ileride doğaçlama yapabilmesinde yardımcı oldu. Daha sonra 16 yaşında, Şeyh Ebu’l Ala’dan ses eğitimi aldı ve ondan Eski Klasik Arap Müziği repertuvarını öğrendi. Udî Zekeriya Ahmed tarafından Kahire’ye davet edildi ve 1923 yılında buraya taşındı. 1924 yılında ilk şarkısı olan Al Sabb Tafdahoho Eyono’yu plağa doldurdu. Daha sonra sanat hayatı boyunca ona 137 şarkı yazacak olan Ahmed Rami ile tanıştı.
1928 yılında ilk beste deneyimini Ala Aini El Hagr şarkısı ile yaptı. 1930’lu yılların başında Mısır’da ün kazanmıştı. 1934 yılında Mısır Radyosunun kurulması ile sesini tüm Orta Doğu’ya duyurmayı başardı. Sanatçı, radyo ile yaptığı anlaşma ile kendi konserlerini canlı yayınlatma fırsatını buldu ve böylece hangi tabakadan olursa olsun tüm Arap dünyasına sesini duyurmayı başardı. Böylece kısa sürede Arap dünyasının en ünlü sesi oldu 1930’lar ve 1970’ler arasında her ayın ilk perşembe günü konser vermeye devam etti.
1940’lı yılların başında Mısır Kralı Faruk döneminde kralın doğum gününde şarkılar okuyacak kadar saray çevresinde el üzerinde tutuldu. Dönemindeki en büyük kadın şarkıcılardan Asmahan’ın 1944’te bir trafik kazasında ölümünden sonra rakipsiz kaldı ve altın çağı başladı.
56 yılında Süveyş krizi sırasında radyolardan bir Ümmü Gülsüm şarkısı olan “Walla Zaman Ya Selahy” şarkısının sıkça çalınması ile bu şarkı Enver Sedat tarafından kaldırılana kadar milli marş ilan edildi.[9] Yeni rejim ile iyi ilişkiler kurdu ve Cemal Abdünnâsır ile çok yakın bir dostluk kurdu. 1964 yılından itibaren Muhammed Abdülvehab ile yaptığı iş birliği ile en popüler şarkıları Abdülvehab tarafından bestelendi. Bu şarkılar arasında İnta Omri, Amal Hayati ve Fakaruni gösterilebilir.
6 gün savaşında büyük bir zafer beklenirken Mısır ordularının utanç verici yenilgiler alması, onu derinden yaraladı. Mısır’ın kaybettiği maddî zararlar ve daha önemlisi prestijin yeniden Ortadoğu’da kazandırılabilmesi için ülkesi yararına konserler vermek üzere Fas, Kuveyt, Libya, Lübnan, Sudan, Tunus gibi Arap ülkelerinde konserler verdi. Bu konserlerde diplomatik bir elçi gibi davranarak ülke liderleri ile görüştü. Kazandığı tüm geliri, mücevherlerini ve birkaç dostunun mücevherlerini Mısır hükûmetine bağışladı. Bu tur içerisinde Ümmü Gülsüm, Arap ülkeleri dışında sadece Fransa’da 1967 yılında Paris Olympia Konser Salonu’nda iki konser verdi. 1970’li yılların başında Arap müziğinin modernleşmesini gördü ve eserlerinde bunlar görüldü. 1971 yılında Birleşik Arap Emirliklerinin kurulması ile buraya davet edildi ve bir konser verdi.
Ümmü Gülsüm son konserini 4 Ocak 1973 tarihinde verdi. Bu konserde bayılacağını hissettikten sonra ilerideki konserleri iptal edildi. 1973 yılında son şarkısı olan Hakam Alaya El Hawa’yı stüdyoda okuduktan sonra sağlığı giderek kötüleşmeye başladı. Hastalığına rağmen tedaviyi “Hastaneye gidersem ölürüm” sözleri ile reddetti. Ümmü Gülsüm’ün sağlık durumunu bildiren radyo saatleri kuruldu ve insanlar onun için kanlarını bağışlamayı teklif etti. 3 Şubat 1975 günü kalp ve böbrek yetmezliği sebebi ile öldü. Cenaze töreni Kahire’de gerçekleşti. Cenaze törenine katılanların 2-4 Milyon arasında olduğu söylenmektedir. Cenaze töreninin Cemal Abdünnâsır’ın töreninden daha kalabalık olduğu iddia edildi.
Bir iddiaya göre Libya’da Muammer Kaddafi, darbe girişimi yapacağı gün Ümmü Gülsüm’ün konseri olduğunu öğrenir ve bu sebepten dolayı darbe girişimini 1 hafta erteler.
Kaynak: Wikipedia
Fotoğraf: GZT
Aykut FİLİZ
