İngiltere’de bilim insanları, kan hastalıkları için devrim niteliğinde bir çalışma yaptı. Araştırmacılar, akciğerlerden vücuda oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerini laboratuvarda üretti ve iki gönüllüye nakletti. Kök hücrelerden yetiştirilen kanın, uzun süre dayandığı ve yüksek performansa sahip olduğu aktarılırken, özellikle talasemi ve orak hücre hastalığı için büyük avantaj sağlayacağı kaydedildi.
Laboratuvarda yetiştirilen kırmızı kan hücreleri, orak hücre hastalığı ve talasemi hastaları için tedavilerde devrim yaratmaya yardımcı olabilecek dünyanın ilk klinik denemesinde gönüllülere nakledildi. Üretilen kan hücreleri, donörlerden alınan kök hücrelerden büyütüldü.
Bristol Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ashley Toye, “Bu zorlu ve heyecan verici deneme, kök hücrelerden kan üretmek için büyük bir dönüm noktasını oluşturuyor. Kök hücrelerden üretilem ilk kan naklini gerçekleştirdi. Klinik denemenin sonunda hücrelerin ne kadar iyi performans gösterdiğini görmekten heyecan duyuyoruz” açıklamasını yaptı.
BAZI KAN GRUPLARI SON DERECE NADİR
Toye, ayrıca toplumda ‘sadece 10 kişide görülen’ kan gruplarının var olduğunu anlattı ve örneğin ‘Bombay’ adı verilen kan grubundan İngiltere’de sadece birkaç ünite bulunduğunu söyledi.
OLUMSUZ ETKİ GÖRÜLMEDİ
İngiltere Sağlık Ensititüleri (NHS) Kan ve Nakil Birimi e Bristol Üniversitesi tarafından ortaklaşa yürütülen Restore denemesinin bir parçası olarak şimdiye kadar iki sağlıklı gönüllüye laboratuvarda yetiştirilen kırmızı hücreleri nakledildi. Araştırmacılar şimdiye kadar nakil yapılan gönüllülerde hiçbir olumsuz etkiye rastlanmadığını açıkladı.
Bilim insanları, labroratuvarda yetiştirilen kanı kullanmanın iki potansiyel yakın vadeli avantajı olduğunu söyledi. İlk olarak, yaklaşım, orak hücre hastalığı ve talasemi hastaları gibi düzenli nakil gerektiren nadir kan gruplarına sahip kişiler için donör eksikliğini giderebilir. İkincisi ise laboratuvarda yetiştirilen kanın standart donör kanından daha iyi performans göstermesi bekleniyor.
Araştırmacılar, kırmızı kan hücrelerinin yaklaşık 120 günlük bir ömrü olduğunu ve normal bir kan bağışının farklı yaşlardaki hücreleri içerdiğini bildirdi. Buna karşılık, laboratuvarda yetiştirilen kan hücrelerinin tümü taze olduğu ve bu yüzden daha iyi performans gösterdiği ve daha uzun süre dayandığı aktarıldı.
Cambridge Üniversitesi’nden baş araştırmacı Prof. Dr. Cedric Ghevaert, “Laboratuvarımızda yetiştirilen kırmızı kan hücrelerinin kan bağışçılarından gelenlerden daha uzun süre dayanacağını umuyoruz. Dünyada bu alanda yaptığımız ilk denememiz başarılı olursa, şu anda düzenli olarak uzun süreli kan nakline ihtiyaç duyan hastaların gelecekte daha az kan nakline ihtiyaç duyacağı ve tedavilerinin iyileştirileceği anlamına gelecektir.”
Diğer taraftan, talasemi veya orak hücre hastalığı gibi kan hastalıkları olan kişiler, düzenli kan nakline veya kırmızı hücre değişimine bağımlılık duyuyor. Bazı insanlar her dört ila altı haftada bir 12 üniteye kadar kan nakli yaptırıyor.
ABORATUVARDA KAN NASIL ÜRETİLİYOR?
Laboratuvarda üretilen kan, donör kanından alınan yetişkin kök hücrelerden üretiliyor.. Kök hücreler, hücrelerin çoğalmasını ve daha olgun hücrelere dönüşmesini teşvik eden 18-21 gün boyunca bir besin çözeltisine yerleştiriliyor. Bir ila iki yemek kaşığı kırmızı kan hücresi üretmek için yaklaşık 24 litre besin çözeltisine ihtiyaç duyuluyor.
Öte yandan, araştırmaya dahil olmayan İskoç Ulusal Kan Transfüzyon Servisi direktörü Prof. Dr. Marc Turner, bunu laboratuvarda daha geniş klinik kullanım için kan üretme hırsına doğru “yol boyunca gerçekten önemli bir adım” olarak nitelendirdi. “Uzun vadede bu makul bir vizyon” dedi, ancak kan bağışçılarının öngörülebilir gelecek için gerekli olmaya devam edeceğini de sözlerine ekledi.
