II. Dünya Savaşı sonrası gerilen ortamda 1950’li yıllarla birlikte ABD-SSCB arasında “Soğuk Savaş Dönemi” adı altında bir kutuplaşma dönemi başlamıştır. Bu dönemde, Irak Devleti, SSCB’nin yanında yer almış ve ABD ile arası açılmıştır. Özellikle Irak’ın, Arap-İsrail savaşlarında Araplara yardım etmesi ile bu gerilim daha da artmıştır. 1980 yılında, İran-Irak savaşının başlaması ile SSCB hükümeti İran’ı desteklemiş ve bu da Irak’ın ABD’ye yakınlaşmasına neden olmuştur.
Ağustos 1988’de, İran-Irak savaşının bitmesi ile Irak devleti büyük bir borç batağına saplanmıştır. Bu borçların ise büyük çoğunluğu Kuveyt ve Suudi Arabistan devletlerine idi. Irak, bu borçların silinmesini istedi fakat iki devletten de olumsuz bir cevap aldı. Irak, Kuveyt’in kendi parçası olduğunu ve 1923 öncesi sınırlara dönerek Kuveyt’i topraklarının bir parçası olarak görmek istediklerini belirtiyorlardı. Bir diğer sebep ise Irak, Kuveyt’in OPEC’in belirlediği fiyat kotasını daima aşıp petrol fiyatını düşürdüğünü ve bundan dolayı gelirinin daha da azaldığını söylüyordu. Irak, Temmuz 1990’da Kuveyt’i askeri güç kullanma ile tehdit ederek 30.000 askeri Kuveyt sınırına göndermişti.
31 Temmuz 1990’da Suudi Arabistan’ın Cidde şehrinde Irak-Kuveyt devletleri bir araya gelmiş fakat Irak burada anlaşma sağlanamadığını belirterek işgal kararını vermişti. 2 Ağustos 1990’da Irak, Kuveyt’in başkentini bombalayarak işgali başlattı. İşgalin 12 saatinin sonunda Kuveyt emiri ile ailesi ve tüm bakanlar sınırı geçerek Suudi Arabistan’a sığındılar. İşgalin ikinci gününde ise Irak’ın Cumhuriyet Muhafızları tarafından işgal tamamlandı.
Saddam Hüseyin tarafından işgalin ardından bir kukla devlet oluşturuldu ve ardından 28 Ağustos 1990 yılında Kuveyt’i Irak’ın 19.ili olarak ilhak ettiğini açıkladı. İşgalin hemen ardından ABD öncülüğünde BM toplanarak Irak kınandı ve derhal işgali sonlandırması istendi. Arap Birliği’de sorunun Arap devletleri arasında çözülmesini istedi.
BM, Irak’ın 15 Ocak 1991 tarihine kadar işgali sonlandırmasını eğer bunu yapmazsa kendisine askeri bir harekat yapılacağını bildirdi. Verilen tarihe 1 gün kala Fransa, Saddam’a işgali sonlandırma çağrısı yaptı ve buna Mısır, Suudi Arabistan ve Cezayir destek verdi. Ancak bu da reddedildi. ABD başkanı George Herbert Walker Bush, Suudi Arabistan’ın da işgal edilme riski olduğunu belirterek “Çöl Kalkanı” operasyonunu başlatma emri verdi. Suud kralı Fehd bin Abdülaziz’in çağrısı ile ABD askerleri Suudi Arabistan topraklarına gelmeye başladı. ABD, bu askerlerin giderlerinin karşılanması için birçok ülkeden toplam 41 milyar dolar topladı. Bu askeri koalisyona içinde Arap ülkelerinin de olduğu 30 ülke asker göndererek destek oldu. Ocak ayına gelindiğinde bölgedeki asker sayısı 1 milyona ulaşmıştı.
Çöl Fırtınası Harekatı, 16 Ocak gecesi Irak’a hava saldırısı ile başladı. Harekatın başlaması ile bir hafta içerisinde Irak’ın hava savunması, iletişim hatları ve birçok önemli bölgesi kullanılamaz hale geldi. 8 hafta süren savaş sürecinde, Irak tarafından İsrail’e, S. Arabistan’a ve Katar’a 88 SCUD füzesi ateşlendi ama bu saldırılar çok fazla etki etmedi. 29 Ocak günü Irak kuvvetlerinin, S. Arabistan sınırını geçmesi ile ilk kara çarpışması başladı ve Irak kuvvetleri geri püskürtüldü. 24 Şubatta koalisyon güçleri Irak’lı askerlere karşı ilk saldırıyı başlattı ve Kuveyt’in başkentine kadar Iraklı askerleri geri ittirerek içlere doğru girdiler ve 3 gün içinde Kuveyt’i geri aldılar. Harekat beklenen süreden önce bitti ve ABD tarafından 28 Şubat 1991 tarihinde ateşkes ilan edildi.
Aykut FİLİZ
