YIL, 1947
1947’de İngiltere bölgeden çekilirken Keşmir’e diyor ki ister bağımsız ol, ister iki ülkeden birine katıl. Onları da o dönemde bir Hindu kral yönetiyor ve halktan ise Müslüman çoğunluk Pakistan’a katılmak istiyor. 1947’de İngilizler bölgeden çekilince iki ülke arasındaki ilk savaş başlıyor. Bu Keşmir bölgesindeki gerilimin ilk hali ve son da olmayacak gibi duruyor. Keşmir konum olarak Hindistan, Pakistan ve Çin için çok önemli bir yerde ve bu da orasının ilgi çekiciliğini daha da arttırıyor.
Bu son gerilim ise dünyada bu kadar kriz varken bir anda patlak veren bir olay. Yıllardır süren bir çatışma ama bu kez zirveye doğru gidiyor. Olay ise şöyle oluyor, Keşmir’de Hindistan’ın yönettiği bölgede Hindu turistler tapınaktan dönerken öldürülüyorlar. Hindistan bu olay sonrası bunu Pakistanlılar yaptı diyorlar. Ardından siyasi bir kriz başlıyor. Hindistan, Pakistan’ın su ihtiyacını gideren İndus su anlaşmasını iptal ediyor. Bu nehirlere müdahaleyi Pakistan savaş sayarız diye tepkisini veriyor. Eğer bu terör saldırısına karşı bir tepki gelirse Pakistan savaşın çıkacağını da belirtiyor.
İndus Su anlaşması aslında 1960’ta Dünya Bankası öncülüğünde yapılıyor, bu suyun üzerindeki 3 nehrin Pakistan 3 nehrin Hindistan’a verildiği bir anlaşma. Buna karşılık Hindistan ise yıllardır Pakistan’a suları kesecek şekilde barajlar inşa ediyor. Bu suların kesilmesi demek sadece Pakistan’daki tarımı etkilemesi dışında elektrik üretimini de bitirecek. Bu da Pakistan için çok derin bir sorun demek. Bu olay günlük hayatı da etkileyecek.
Bölge ülkeleri bu olayları takip ediyor. ABD ise bu olayı çok önemsemedi, İr”n ise arabulucu olmak istedi. Pakistan-Çin arasında bir ittifak var, Hindistan-ABD arasında da yıllardır bir ittifak var. Çin için bu bölge çok önemli, kuşak-yol projesinde Keşmir çok önemli.
1965 yılındaki gerilime Çin dahil oluyor, o dönemde Hindistan Çin’e bu bölgeden yer veriyor ve Çin’i de Keşmir’de görmeye başlıyoruz. Gözden kaçabilir belki ama Pasifik için bu Keşmir Sorunu çok büyük bir mesele. Burada çıkabilecek olası bir savaşta dünya güçleri burada bir sıcak çatışma ortamı yaratabilir. Şu anlık karşılıklı suçlama ile kavga büyümeye doğru gidiyor. Bölgede en çok dikkat çeken ülke ise Çin. Şu an Rusya-Ukrayna savaşı devam ediyor, ABD odaklanması gerektiği Pasifik’e doğru odaklanamıyor. Bölgede Çin, ABD’yi buraya odaklansın istemiyor. Çin bu olayı kendi çıkarına çevirmeye çalışıyor diye yorumlar yapılıyor. Hindistan bu saldırıya karşı bir misilleme yaparsa ne olur diye bir korku var. Hindistan halkı ise başbakan Modi’ye bu olaydan sonra misilleme yap diye baskı yapıyor. Bölge istikrarsızlaşsın isteniyor. Bir taraftan da düşünülen şu ki Hindistan ordusu Pakistan ile bir savaşa hazır mı, ordu buna hazır mı diye düşünülüyor. Ordusu bu kadar hazır değilken Hindistan’da misilleme konusunda çok ortada kalmış durumda. İki taraftan da olumlu bir açıklama hiç gelmedi. Yeni bir Asya gerilimi çıkacak gibi duruyor
Gelecek bakalım neler getirecek, göreceğiz.
Aykut FİLİZ
