İsrail ile Lübnan arasındaki gerginlik, İsrail’in kumsalda bulunan Filistinli ailelere ateş açması ile başlamıştır. 9 Haziran’da İsrail’in Gazze Şeridi‘ne yaptığı bir saldırıda aynı aileden sekiz kişiyi öldürmesi, Filistin’de iktidarda olan Hamas’ın İsrail ile yaptığı ateşkesi sonlandırmasına yol açmıştır. 12 Temmuz 2006 günüde, yerel saate göre sabah saat 9.05’te, Hizbullah güney Lübnan’daki mevzilerinden İsrail askerî birliklerine ve sınır kasabalarına havan ve füze saldırısında bulundular. Daha sonra ise İsrail ordusunu bağlı iki Humvee personel taşıyıcılarına da saldıran Hizbullah, sekiz askerî öldürdü ve iki tanesini esir aldı.
Hizbullah’ın Lübnan’da hiçbir engelle karşılaşmadan var olabilmesi ve kaçan militanların Lübnan’da saklanması sebebiyle İsrail hükûmeti bu davranışı bir savaş ilanı olarak kabul etmiş ve Lübnan hükûmetini sorumlu tutmuştur. Saldırılardan çok kısa bir süre sonra İsrail birlikleri sınırı geçerek takibe başladı ve Güney Lübnan’daki yerleşim merkezlerine hava saldırısı yaptı. Kaçırılan askerleri kurtarmak için takibe başlayan İsrail birliklerinden bir Merkava tankı bir Hizbullah bombasının üzerinden geçti ve bombanın patlamasıyla havaya uçtu, tankın dört mürettebatı öldü. Hizbullah askerleri ile çıkan çatışmada, saat öğlen üç sularında bir İsrail askerî daha öldü.
İsrail’in Beyrut hükûmetini krizden sorumlu tutmasına rağmen Lübnan Başbakanı Fuad Sinyora saldırıdan hükûmetinin haberi olmadığını ve Lübnan’ın sorumlu tutulamayacağını söylemiştir. Kriz boyunca ateşkes çağrıları yapmak birlikte, Beyrut hükûmeti edilgen bir tutum sergilemiş ve Lübnan silahlı kuvvetleri İsrail birlikleri ile çatışmaya girmekten kaçınmıştır.
İsrail Hava Kuvvetleri, Hizbullah’ın liderlerinin bulunduğunu tahmin ettikleri bölgelere hava saldırıları yapmaya başladı. Ayrıca, Suriye ve İran’ın Hizbullah’ı desteklemesini engellemek iddiasıyla Beyrut ve çevresindeki altyapı tesislerine ve yollara saldırılar düzenledi. 13 Temmuz’da yapılan saldırılar sonucu Beyrut Havalimanı hasar gördü ve uçuşlara kapatıldı. Bunun yanı sıra İsrail uçaklarının dört haftayı aşan yoğun bombardımanı sonucunda Beyrut’ta ve çoğunluğunu Şiilerin oluşturduğu köy ve kasabalarda 1000’den fazla sivil öldürüldü. Saldırılarda ölenler arasında Lübnan’da bulunan yabancılar da bulunuyordu. Fakat, kısa bir süre içinde birçok devlet kendi vatandaşlarını deniz yoluyla tahliye etmiştir.
İsrail hava saldırıları sırasında Birleşmiş Milletler’e bağlı bir gözlemleme tesisi füzeler tarafından vuruldu ve 4 silahsız Birleşmiş Milletler personeli hayatını kaybetti. 25 Temmuz’da gerçekleşen bu saldırının sonrasında Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, İsrail’in kasten bu saldırıyı gerçekleştirdiğini söylemişse de, İsrail bu iddiayı reddetmiş ve olaydan derin üzüntü duyulduğunu söylemiştir.
İsrail’in ilk tepkisinden sonra açıklama yapan Hizbullah, ellerinde İsrail’i vurabilecekleri 13,000 füze olduğunu söylemiştir. Kriz boyunca Hizbullah tarafından, Güney Lübnan’daki mevzilerinden İsrail’in kuzeyindeki şehir kasaba ve köylere 3.970 roket fırlatıldı. Bu füzelerden bazıları İsrail’in orta kesiminde yer alan Hadera şehrine kadar ulaştı. Hizbullah’ın roket saldırılarında 40’ın üstünde İsrailli öldü. Hizbullah, Katyuşa füzelerine ek olarak İran yapımı Fajr-3 ve Ra’ad 1 füzeleri ile de İsrail topraklarını bombalamıştır. Ayrıca Hizbullah Rus yapımı tanksavarlar sayesinde dünyanın en iyi tanklarından biri olarak kabul edilen Merkava tanklarını vurmayı başarmıştır.
Hizbullah ve Lübnan, çatışmaların derhal ve koşulsuz olarak durması gerektiğini savunurken İsrail ateşkes yapılmadan önce bazı koşulların yerine gelmesi gerektiğini söylemiştir. İsrail başbakanı Ehud Olmert, kaçırılan İsrail askerleri iade edilmeden ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin aldığı 1559 numaralı karar gereğince Hizbullah silahsızlandırılıp Lübnan ordusu İsrail sınırına yerleşmeden ateşkes olmayacağını söylemiştir. Kriz, Roma’da yapılan; Suriye ve İran dışındaki Arap ulusları, Avrupa Birliği, ABD ve Rusya’nın temsil edildiği bir konferans ile çözümlenmeye çalışılmış olsa da bu konferans sonucunda taraflar arasında ateşkes sağlanamamıştır.
Ateşkes kararınca hem İsrail, hem de Hizbullah saldırılarını durdurmuştur. Ancak İsrail hükûmeti uluslararası bir güç bölgeye yerleşinceye kadar Güney Lübnan’dan askerlerini çekmeyeceğini söylemiştir. Ateşkesin ardından Lübnan hükûmeti aldığı karar uyarınca ülkenin güneyine askerlerini sevk etmeye başlamış, ancak ordunun Hizbullah’ın silahsızlandırılması için kullanılmayacağını vurgulamıştır. Lübnan hükûmeti, güneye yerleştirilecek birliklerin 15,000 asker gücünde olacağını söylemiştir. Lübnan ordusunun yerleşmesiyle, İsrail işgal ettiği bölgelerden çekilmiştir.
İsrail, Lübnan’a uyguladığı ablukayı ise 7 Eylül 2006’ya kadar devam ettirmiş ve bu tarihte yerel saatle 18:00’de kaldırmıştır. 19 Ağustos 2006’da İsrailli komandolar, ateşkese rağmen, Bekaa Vadisi’nin doğusundaki bir köye saldırı düzenlemiştir. Saldırı sırasında bir İsrailli asker ölmüştür. Saldırı, Beyrut hükûmetinden büyük tepki almış ve İsrail, başbakan Fuat Sinyora tarafından ateşkesi kararını ihlal etmekle suçlanmıştır. Suçlamaları reddeden İsrail, saldırının Suriye ve İran’dan Hizbullah’a sağlanmakta olan silahların taşınmasını engellemek için gerçekleştirildiğini söylemiştir.
KAYNAK: 2006 Lübnan Savaşı
FOTOĞRAF: Vikipedi
Aykut FİLİZ
