Tabloya adını veren Guernica kasabası, Bask Bölgesi’nde yer alan küçük bir kasaba. Hem dönemin diktatörü Franco’ya karşı direnenlerin kuzeydeki kalesi gibi görülmesi hem de Bask kültürünün merkezi olması, kasabayı o dönemde Franco için büyük bir hedef haline getiriyor.
26 Nisan 1937 günü saat 16:30 sularında kasabanın sakinleri yine pazar alanında toplandığı sırada, Naziler tarafından kasaba bir anda bombardımana tutuluyor. Naziler, pazar alanındaki insanların kaçabileceği bütün yolları bombalıyorlar ve birçok insan, hiç beklemedikleri bir anda acılar içinde ölüyor. Bombardımanın bıraktığı yangın üç gün sürüyor. Bombardımandan sağ kurtulanlar, daha sonra o gün binlerce merminin atıldığını anlatıyor. Nazilerin böyle bir şey yapmalarının amacı, hem de İspanya ile savaş halinde olmamalarına rağmen sebebi ise şu. Naziler, savaşta kullanmak üzere sivillerin moralini bozmaya yönelik bir taktik denemeyi istiyorlar. Franco, kendisine karşı direnen bu kasabayı Nazilere hedef gösteriyor, böylelikle hem Naziler kendilerine “denek” olarak kullanabilecekleri bir halk bulmuş hem de Franco direniş gruplarının moralini bozmak için Nazilerin yardımını almış oluyor. Kısacası, Franco kendi ülkesini bombalatıyor.
Picasso ise olay sırasında Paris’te yaşıyor ve 1937 Dünya Fuarı kapsamında kendisine ayrılan bölüme bir resim çizmeye hazırlanıyor. Bombardımanı gazetelerden öğrenen Picasso, çok etkileniyor ve 15 gün içinde bu tabloyu hazırlayarak sergiliyor. Ressam, özellikle siyah – beyaz renklerini kullanıyor ve özellikle mat boyalar sipariş ediyor. Tabloyu anlatmak gerekirse eğer, sadece siyah ve beyaz renklerde yağlı boya kullanılarak meydana getirilmiştir. İçeriğine girmek gerekirse:
- Resmin merkezinde acı içinde yıkılmak üzere olan, mızrakla vurulmuş bir at bulunur. Atın burnu ve üst dişleri, bir insan kafatası şeklindedir.
- Atın altında bir askerin parçalanmış cesedi vardır. Asker, üzerinde çiçeklerin büyüdüğü kırılmış bir kılıç tutmaktadır.
- Korku içindeki bir başka kadın sağdan yalpalayarak merkeze doğru ilerlemektedir. Kadın, parlayan ampule boş gözlerle bakmaktadır.
- Boğanın, atın ve çocuk için ağlayan kadının dilleri olarak çizilmiş olan hançerler çığlıkları simgeler.
Paris, Nazi kuşatması altındayken Picasso gestapo tarafından sorgulanıyor. Nazi subaylarından biri Picasso’ya Guernica’yı işaret ederek “Bunu siz mi yaptınız?” diye soruyor ve Picasso, o etkileyici yanıtı veriyor: “Hayır, siz yaptınız!”
Tablo günümüzde Madrid’te bulunan Reina Sofia Müzesi’nde sergilenmektedir.
Aykut FİLİZ
