Boxer Ayaklanması, Batı’nın 19. yüzyılda Çin üzerindeki ekonomik ve siyasi etkisine karşı çıkartılan bir ayaklanmadır.
Tüm yabancıların ülkeden çıkartılması hedeflenmiştir. 1899 yılı Kasım ayında başlamış 7 Eylül 1901’de sona ermiştir. Ayaklanma ve ayaklanmanın önlenmesi sırasında binlerce isyancı ve yabancı hayatını kaybetmiştir.
Çin, o dönem sömürgeci bir devlet haline gelen Japonya ile Çin’e bağlı bir krallık olan Kore’nin egemenliği için 1894 yılında savaşa tutuşur. Ağır bir yenilgiye uğrayan Çin, Şimonoseki Barışı ile Japonya’ya önemli ödünler verdi. Bunun içindir ki, Japonya’nın Çin’e kabul ettirmek istediği anlaşma ortaya çıkınca, Rusya Japonya’nın kazanımlarını engellemek istedi. Bunu diplomasi kanalı ile gerçekleştirmek istedi. Bunda da tek başına hareket etmeye cesaret edemedi. Bu sebeple, Nisan 1895 başında Almanya, Fransa ve İngiltere’ye müracat ederek, Japonlara karşı ortak hareket edilmesini teklif etti. Rusya’nın ortak hareket etme teklifini Fransa ve Almanya kabul ederken, İngiltere Rusya’yı destek vermedi. Rusya, Almanya ve Fransa, 23 Nisan 1895’te Japonya’ya verdikleri nota ile Liao-tung Yarımadası’nın geri verilmesini istediler. Japonya, bu üç devlet karşısında tek başına kalınca çekilmeyi kabul etmek zorunda kaldı. Böylelikle Çin Avrupalıların araya girmesi ile kaybetmiş olduğu bölgeyi geri kazanmış oluyordu.
Batılı devletler bu yardımlarının bedelini Çin’den çok ağır biçimde geri aldılar. Çin’den “ödünler kapma” mücadelesinde Rusya, İngiltere ve Fransa Çin’in ekonomik bakımdan önemli bölgelerini işgal ettiler ve Çin’i parçaladılar. Çin’in, 1894 yılında Japonya’ya karşı ağır bir yenilgi alması ve bu yenilginin doğrudan sonucu olarak Çin’in batılı devletlerce parçalanması Çin’de milliyetçi duyguları harekete geçirdi. 1870 yılında gizli olarak kurulmuş bulunan dinsel nitelikteki Boxer Cemiyeti Manchu Qing hanedanlığına karşı faaliyetlerde bulunuyordu. Ancak, Çin’in parçalanmasından sonra yabancı güçlerin Çin’deki etkinliklerine karşı mücadeleye başlamış ve 1890’ların sonlarında Saray’ın da hoşgörüsünü kazanmıştı.
1899 yılının Kasım ayında ayaklanan Boxer’lar Çin’deki yabancı temsilciliklere, misyonerlere ve yabancı devletlerce yapılmakta olan demiryollarına ve buradaki işçilere saldırdılar. Ayaklanmadan büyük rahatsızlık duyan dönemin etkin devletleri İtalya, ABD, Fransa, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Japonya, Almanya, Birleşik Krallık ve Rusya “Sekiz Devlet İttifakı”nı kurdular. 14 Temmuz 1900 tarihinde 54 bin kişilik birleşik bir orduyla Tianjin’deki ayaklanmayı bastıran Sekiz Devlet güçleri, Pekin’e doğru ilerlemeye başladı. 14 Ağustos’ta Pekin’i ele geçiren Ordu, Yasak Şehir’i yağmalamıştır. Sekiz Devlet İttifakı, Çin’e çok büyük bir zarar tazminatı yüklediler. Çin’in son taksidi 1940 yılında bitecek olan bu tazminatı ödemesinin olanağı yoktu. Ancak, “aşırı tazminat” Avrupa’nın yaygın bir sömürü ve baskı taktiğiydi. Çin, bu borcu ödemek için Avrupa devletlerinden borç alacak ve Avrupa’nın daha çok etkisi altına girecekti.
